Przypadki drapieżników atakujących ludzi rozpalają wyobraźnię i tworzą nieprawdopodobne scenariusze, z których później powstają książki i filmy o krwiożerczych bestiach. Jednak, przynajmniej w niektórych, takich opowieściach tkwi ziarno prawdy i historia zna przypadki prawdziwych zwierząt ludojadów. Poznajmy je.
Tygrysy ludojady
Ataki tygrysa na ludzi są dość rzadkie, ale się zdarzają. Statystycznie najczęstszym ich sprawcą jest tygrys bengalski. Człowiek z perspektywy tygrysa jest istotą słabą i powolną, co sprawia, że może być łatwym łupem. Tygrysy, które decydują się żywić ludźmi, robią to, ponieważ z jakiegoś powodu nie są w stanie polować na zwierzęta klasycznie wchodzące w skład ich diety.
Dlaczego tygrys może atakować człowieka?
- jest stary i osłabiony,
- stracił kły (a są one niezbędne do skutecznego polowania na wiele gatunków zwierząt),
- jest chory, a przez to spowolniony i osłabiony,
- poczuł się zagrożony, kiedy człowiek wtargnął na jego terytorium,
- jako kocię został odchowany przez człowieka, a później wypuszczony na wolność. Taki osobnik nie odczuwa naturalnego strachu przed człowiekiem, nie ma również umiejętności, które przekazałaby mu w naturze matka, więc nie potrafi polować na swoje naturalne ofiary,
- choroba psychiczna – pojawiła się teoria, że być może tygrys postradał zmysły, pojąc się zbyt zasoloną wodą. Nie traktujmy tego jako prawdziwy powód, podaję go jako ciekawostkę.
Tygrys z Champawat – najsłynniejszy tygrys ludojad
Tym mianem nazwano tygrysicę, która najpierw polowała na ludzi w Nepal, a później przeniosła się do Indii, do dystryktu Champawat, od którego otrzymała swój przydomek. Atakowała ludzi każdej płci i wieku na przełomie XIX i XX wieku. Łącznie przypisano jej co najmniej 434 ofiary. Została zastrzelona przez Jima Corbetta, myśliwego, który zaczął się specjalizować w tropieniu i polowaniu na dzikie koty – ludojady. Po śmierci tygrysicy poddano jej ciało oględzinom, które wykazały, że miała całkowicie zniszczone dwa kły. Ich brak uniemożliwiał jej pozyskanie pokarmu w naturze.
Tygrysy z Chowgarh – śmiertelny duet
W latach 20 XX wieku w dysktrykcie Chowgarh w Indiach na ludzi zaczęły polować dwa tygrysy. Sytuacja była o tyle zaskakująca, że są to drapieżniki z natury żyjące samotnie. W grupach żyje jedynie matka z kociętami do czasu, aż te się usamodzielnią.
Para tygrysów to była właśnie matka z dorastającym synem. Szacuje się, że zabiły co najmniej 64 osoby, ale polowały równolegle również na dziką zwierzynę.
Myśliwym, który zastrzelił tygrysy był również Jim Corbett. Młody tygrys był w pełni sił i zdrowy, jednak jego matką była stara kocica ze zniszczonymi zębami, brakami w uzębieniu i ze zdeformowanymi łapami oraz zdartymi pazurami. Słabe zdrowie nie pozwalało jej na klasyczne polowanie i polowań na ludzi nauczyła swojego syna.
Ataki wielkich kotów na ludzi
Tygrysy i lamparty atakujące ludzi w Indiach nie były wcale takim rzadkim zjawiskiem. Wynikało to z faktu, że dużo wsi było położonych tuż na skraju dżungli. Drapieżniki podchodziły pod osady licząc na łatwy łup w postaci jakiegoś zwierzęcia gospodarskiego. Chłopi starali się bronić swojego dobytku i najczęściej przepłaszali kota już samą swoją obecnością. Czasami jednak musieli faktycznie stanąć do walki, jednak nie mieli broni, którą mogliby zabić tygrysa lub lamparta. Z tego powodu te drugie najczęściej uchodziły ze starcia z życiem, ale poważnie ranne. Taki osłabiony kot później nie był w stanie upolować silnych, dużych zwierząt w dżungli.
Lampart z Panar
To kolejna historia z początku XX wieku. Lampart ludojad podobno zaczął żywić się ludzkim mięsem, ponieważ znajdował w dżungli zwłoki ofiar epidemii cholery. Kiedy epidemia minęła, kot rozpoczął ataki na żywych ludzi. W samym regionie Panar zabił ponad 400 osób. Jim Corbett dowiedział się o lamparcie z Panar, kiedy tropił tygrysicę z Champawat. Zabił lamparta w 1910 roku.
Lwy ludojady
Lwy z Tsavo
Pod koniec XIX wieku trwała budowa linii kolejowej we wschodniej Afryce. Według projektu nad rzeką Tsavo, w Kenii, miał biec most kolejowy, a jego budowa miała być bardzo czasochłonna. Nad rzeką rozbito ogromny obóz dla kilkudziesięciu tysięcy robotników, z którego większość pochodziła z Indii.
Niedługo po rozbiciu obozu pojawiły się pierwsze doniesienia o tym, że w okolicznych zaroślach znajdowano zmasakrowane, częściowo zjedzone zwłoki robotników, a winą obarczono dwa lwy. Podobno były to dwa samce, ale żaden z nich nie miał grzywy.
Lwy radziły sobie z dodatkowymi zabezpieczeniami obozu, takimi jak ogrodzenia z kolczastych krzewów i rozpalane nocą ogniska, które sprawnie omijały. Atakowały ludzi nawet w namiotach i to nie tylko w nocy, ale również w dzień.
Drapieżniki zostały zastrzelone przez podpułkownika Johna Henry’ego Pattersona, dowódcę ekspedycji, który doświadczenie myśliwskie nabył w polowaniu na tygrysy w Indiach. Koty zastrzelono w grudniu 1898 roku w odstępie trzech tygodni. Oba samce okazały się być zdrowe i silne, miały szacunkowo około 8-10 lat. Podobno zabiły 28 osób, ale Patterson twierdzi, że ofiar było lekko ponad 100.
Dlaczego lwy atakowały ludzi?
Ponieważ nie było żadnych logicznych przesłanek tłumaczących zagadkową agresję tych dwóch lwów, powstały różne teorie, które miałyby wyjaśniać to zachowanie.
- lwy polują na duże kopytne oraz na naczelne, więc teoretycznie atak na ludzi nie byłby taką anomalią. Z tym, że polują raczej na pawiany niż szympansy,
- pod koniec XIX wieku plaga kręgosuszu, zaraźliwej choroby wirusowej o ostrym przebiegu, zdziesiątkowała stada ssaków kopytnych, którymi żywiły się lwy w tym rejonie,
- lwy przyzwyczaiły się do “ludziny”, ponieważ wcześniej posilały się na ciałach płytko pochowanych ludzi zmarłych w wyniku epidemii czarnej ospy,
- lwy znały smak ludzkiego mięsa, ponieważ w połowie XIX wieku w tamtym rejonie przebiegał szklap, którym transportowano niewolników. Ci, którzy byli chorzy lub zbyt słabi, żeby dalej iść, byli pozostawiani na śmierć,
- lwy miały być spokrewnione, a jeden z nich miał mieć wadę uzębienia utrudniającą mu polowanie, przez co szukały łatwych ofiar,
- brak grzywy to efekt nadmiernego testosteronu, który powodował nieuzasadnioną, zwiększoną agresję. Ale z drugiej strony bezgrzywe samce lwów występują w tym rejonie Kenii także obecnie i przypuszcza się, że brak grzywy wynika z obniżonego poziomu testosteronu. Więc jak? Zbyt wiele czy zbyt mało tego testosteronu?
Lew Osama
Dziki kot otrzymał to imię nie bez powodu. Przez 2 lata, między 2002 a 2004 rokiem atakował mieszkańców dystryktu Rufiji w Tanzanii. Często polował na ludzi w towarzystwie innych lwów obu płci i przypisano mu zabicie co najmniej 50 osób z różnych wsi w regionie. Został zabity w kwietniu 2004 roku, a jego wiek oszacowano na 3,5 roku.
Po jego śmierci odkryto, że na jednym z zębów miał ropień, który mógłby przyczyniać się do polowań na łatwiejszą zdobycz. Przypuszcza się również, że być może jego matka atakowała ludzi, a Osama przejął zwyczaje od niej.
Niedźwiedź z Mysore – niedźwiedź ludojad
Wargacze leniwe to dość niewielkie niedźwiedzie, zwłaszcza jeżeli porównać je do na przykład niedźwiedzia brunatnego. Osiągają do 190 centymetrów długości ciała i do 140 kilogramów wagi. Samice są lżejsze, ważą do 90 kilogramów. Występują w Indiach i na terenach przygranicznych sąsiadujących z Indiami państw. Pomimo niewielkich rozmiarów wargacze nie boją się ludzi i zdarza im się zaatakować człowieka.
Wargacz leniwy nazywany niedźwiedziem z Mysore był aktywny właśnie w dystrykcie Mysore w latach 50 XX wieku. Zabił co najmniej 12 osób, a ciężko rannych, którym jednak udało się przeżyć jego atak, było podobno o wiele więcej. Atakował, koncentrując się na twarzy, więc ta część była u jego ofiar najbardziej zmasakrowana. Został zastrzelony przez pisarza i myśliwego, Kennetha Andersona, który twierdzi, że niedźwiedź prawdopodobnie został w przeszłości dotkliwie zraniony przez ludzi i skojarzył z nimi ból, a przez to stał się tak agresywny.
Rekiny ludojady
Wbrew pozorom większość ataków rekina na człowieka to przypadki, w których rekin został do tego sprowokowany. Sytuacje, w których atakował sam z siebie należą do rzadkości, ale owszem, zdarzają się.
Żarłacz biały to jeden z największych rekinów drapieżnych. Nie bez powodu nosi potoczną nazwę “rekin ludojad”. Poza nim do gatunków, które częściej niż inne atakują człowieka, to między innymi żarłacz tygrysi, żarłacz tępogłowy, żarłacz białopłetwy, żarłacz czarnopłetwy czy tawrosz piaskowy.
Często są to pomyłki. Nie wchodzimy w skład standardowego menu rekinów i właśnie pomyłkami tłumaczy się jeden z najczęstszych przykładów ataku, czyli jedno ugryzienie, po którym następuje ucieczka. Rekin rezygnuje z dalszych ataków, choć ichtiolodzy nie są do końca pewni, dlaczego. Teorii jest kilka:
- ludzkie mięso nie smakuje rekinom,
- ludzkie mięso jest zbyt chude, wolą bardziej tłuste,
- może po jednorazowym ataku rekin czeka, aż człowiek się wykrwawi,
- może rekin pomylił człowieka z foką – przypuszcza się, że z tego wynikają ataki na surferów, którzy na desce surfingowej być może przypominają rekinowi fokę.
Znamy z historii dwa przypadki ataku rekinów ludojadów, które wyjątkowo mocno zapadają w pamięć. O jednym możecie przeczytać tutaj, a o drugim opowiadam dodatkowo w moim podcaście Animalistka – najbardziej zwierzęcy podcast o zwierzętach.
Ataki rekinów ludojadów w New Jersey
W pierwszej połowie lipca 1916 roku doszło do tragicznych wydarzeń, w skutek których 4 osoby straciły życie, a jedna została trwale okaleczona. 2 osoby zostały zaatakowane na wybrzeżu Oceanu Atlantyckiego. 25-letni Charles Vansant został zaatakowany na płyciźnie. Było to na tyle blisko brzegu, że ratownik zdążył do niego dotrzeć i uwolnić go ze szczęk rekina. Młody mężczyzna jednak zmarł wskutek wykrwawienia. Drugą ofiarą był Charles Bruder, 28-latek, który wypłynął na głęboką wodę. Z plaży dostrzeżono, że coś jest nie tak, dopiero kiedy wokół niego rozlała się duża plama krwi. Niestety zmarł, zanim udało się go ściągnąć na brzeg.
Kolejne ofiary rekinów zostały zaatakowane w zatoce Matawan, miejscu o dużo niższym zasoleniu niż otwarty ocean. Lester Stillwell, 11-latek został nagle wciągnięty pod wodę. Na pomoc mu rzucił się właściciel pralni Stanley Fisher. Dla chłopca było już za późno na pomoc, a i sam Stanley został przy tym bardzo poważnie ranny. Zmarł w szpitalu, na sali operacyjnej.
Pół godziny po Fisherze zaatakowany został 12-letni Joseph Dunn. Uratowali go dzielni koledzy i jako jedyny przeżył atak rekina, chociaż przypłacił to utratą nogi.
Nie ma pewności ile rekinów atakowało plażowiczów w New Jersey, ani do jakiego gatunku należały. Do zatoki wpłynął prawdopodobnie żarłacz tępogłowy, ponieważ jako jedyny z podejrzanych radzi sobie w słodkowodnym środowisku. Do podejrzanych należą również żarłacz biały i żarłacz tygrysi, ale te rekiny mogły być odpowiedzialne wyłącznie za ataki w oceanie.
Nie wiadomo, co skłoniło rekina lub rekiny do ataków. Nigdy później taka makabryczna seria już się nie powtórzyła.
Tragedia z 1916 roku stała się inspiracją dla Petera Benchleya do napisania książki “Szczęki”, która bardzo szybko została zekranizowana przez Stevena Spielberga i stała się absolutnie ikonicznym filmem.
Między bajki możemy włożyć twierdzenia, że zwierzę atakuje człowieka w ramach zemsty. Zwierzętom daleko do bycia mściwymi. Za ich działaniami zawsze stoi konkretna przyczyna, zazwyczaj tak prozaiczna, że aż możemy się zdziwić.
Zapraszam Was serdecznie do posłuchania o tym temacie w formie podcastu – najnowszy odcinek mojego podcastu Animalistka – najbardziej zwierzęcy podcast o zwierzętach opowiada właśnie o zwierzętach ludojadach i zawiera jeszcze więcej informacji oraz przykładów niż zawarłam tutaj. Będzie mi szalenie miło, jeżeli go odsłuchacie i później podzielicie się wrażeniami!
Autorzy fotografii: DigtialStorm, TonyBaggett, Ondrej Prosicky, sboice, JPaulB, gnagel, Whitepointer, Pieter De Pauw / iStock
Źródła:
https://imperialcombatarts.com/blog/panar_man_eater_the_leopard_of_panar
https://dinoanimals.pl/blogi/wildfacts/ludojady-tygrysy-z-chowgarh/
https://www.basicincome.com/bp/chowgarhtigers.htm
https://en.m.wikipedia.org/wiki/Tigers_of_Chowgarh
The Legend of the Champawat Tiger – Terror, Tragedy, and Triumph
Ludojady z Tsavo. Miały zabić nawet ponad 100 bezbronnych ludzi
https://pl.m.wikipedia.org/wiki/Lwy_z_Tsavo
https://pl.m.wikipedia.org/wiki/Ludojad
https://en.m.wikipedia.org/wiki/Sloth_bear_of_Mysore
https://pl.wikipedia.org/wiki/Ataki_rekinów_z_New_Jersey
