Wiecie, które rasy są najstarsze i którym najbliżej do wilka? Niektóre typy są zaskakujące!
Pies od czasu udomowienia uległ ogromnej zmianie. Dzięki umiejętnemu krzyżowaniu poszczególnych osobników na przestrzeni tysięcy lat powstało mnóstwo ras, które już na pierwszy rzut oka wyglądają zupełnie inaczej. Ale wygląd zewnętrzny to nie jest jedyna różnica pomiędzy poszczególnymi rasami. Równie (o ile nawet nie bardziej) istotne są cechy osobowościowe, dzięki którym mogliśmy pogrupować psy w zależności od ich predyspozycji.
FCI, czyli Międzynarodowa Federacja Kynologiczna (do niej należy nasz ZKwP, czyli Związek Kynologiczny w Polsce) aktualnie rozróżnia aż 356 różnych ras psów. Żeby je usystematyzować, utworzyła 10 grup, a w nich jeszcze dodatkowe sekcje, co pozwala na łatwe zorientowanie się w podobnych do siebie rasach.
Jedna z grup obejmuje rasy, które szczególnie nas interesują w tym artykule. Mam na myśli psy ras pierwotnych, czyli takie, których materiał genetyczny jest jak najbardziej zbliżony do materiału genetycznego wilków.
Partnerem artykułu jest sklep zoologiczny Apetete, który oferuje szeroki asortyment karm, zabawek i akcesoriów.
Psy pierwotne według FCI
Psy pierwotne w klasyfikacji FCI znajdują się w grupie V, która obejmuje szpice i psy w typie pierwotnym. Zebrano je w sekcjach: 6 – rasy pierwotne oraz 7 – rasy pierwotne myśliwskie. Jest to łącznie 11 ras, z których część dzieli się jeszcze na odmiany związane z wielkością czy długością sierści. Oto wszystkie z nich:
V grupa FCI, sekcja 6 – rasy pierwotne
Basenji
Niezwykły, średniej wielkości pies pochodzący ze Środkowej Afryki, który nie szczeka, jednak wydaje dźwięki przypominające jodłowanie.
Canaan dog (pies kananejski)
Ta rasa pochodzi z Palestyny, chociaż została uznana oficjalnie jako izraelska, jako, że psy kananejskie okazały się idealne na potrzeby izraelskiego wojska.
Nagi pies meksykański (xoloitzcuintle)
Już w nazwie wyraźnie mamy wskazane pochodzenie. Majowie oraz Toltekowie uważali nagiego psa meksykańskiego za świętego. Po śmierci opiekuna pies często był grzebany razem z nim i miał być przewodnikiem dla jego duszy w zaświatach. Aztekowie z kolei traktowali mięso nagiego psa meksykańskiego jako jadalne.
Wyróżnia się nagiego psa meksykańskiego małego, średniego i dużego. Wbrew pozorom w miocie nagich psów czasem pojawia się owłosione szczenię, jednak to gen odpowiedzialny za brak sierści jest dominujący.
Nagi pies peruwiański
Również występuje w trzech wielkościach: małej, średniej i dużej. Jest kojarzony z kulturą Inków i stanowi element peruwiańskiego dziedzictwa kulturowego. Są jednak dowody, że ta rasa istniała jeszcze w czasach przed wykształceniem się cywilizacji inkaskiej.
Sekcja 7 – rasy pierwotne myśliwskie
Cirneco Dell’Etna
Oficjalnie uznaje się, że to rasa włoska, pochodząca z Sycylii, jednakże przypuszcza się, że do Europy trafiła z Bliskiego Wschodu za sprawą Fenicjan. Cirneco Dell’Etna ma bardzo krótką, rudą sierść i był hodowany do polowań na króliki.
Podengo portugalski
Ojczyzną tego psa jest Portugalia. Wyróżnia się podengo portugalskiego w trzech wielkościach (mały, średni, duży) oraz dwóch rodzajach sierści (krótkowłosy i szorstkowłosy). Był wykorzystywany do polowań na króliki jako norowiec oraz pies tropiący. Obecnie sprawdza się jako pies do towarzystwa (zwłaszcza mała odmiana) oraz stróżujący.
Podenco canario (Podenco kanaryjski)
Wywodzi się z Hiszpanii, z Wysp Kanaryjskich, jednakże badania DNA wskazują na pokrewieństwo z innymi pierwotnymi psami myśliwskimi z Europy, między innymi z opisanym wyżej Cirneco Dell’Etna.
Podenco z Ibizy
To kolejna hiszpańska rasa, dość podobna do Podenco canario. Rozróżnia się odmianę krótkowłosą oraz szorstkowłosą.
Pies tajwański
Pochodzi z Tajwanu i jest potomkiem psów myśliwskich z Azji Południowej. To średniej wielkości pies o bardzo krótkiej, przylegającej do ciała, gładkiej sierści.
Thai ridgeback
Wywodzi się z Tajlandii, gdzie służył jako pies obronny i myśliwski. Jego wyjątkową cechą charakterystyczną jest “ridge” czyli pręga wzdłuż kręgosłupa, którą tworzy sierść układająca się w przeciwnym kierunku do reszty.
Psy pierwotne według naukowców
Żeby jednak nie było zbyt prosto, w 2004 roku w “Science” pojawiły się wyniki badań genetycznych, na podstawie których przygotowano zestawienie 14 ras “prawdziwie pierwotnych”. Daję to określenie w cudzysłowie, ponieważ w świecie kynologicznym badania te wzbudzają mnóstwo kontrowersji. Przede wszystkim dlatego, że poddano im przedstawicieli zaledwie 85 współczesnych ras (a przypominam, że samo FCI wyróżnia 356 różnych ras psów), a w dodatku nie uwzględniono w nim najbardziej “wilczych” z wyglądu ras, takich jak wilczak czechosłowacki czy elkhund szary.
Oto alfabetyczna lista ras psów pierwotnych wyodrębnionych w wyniku tego badania:
Akita (Japonia)
Alaskan malamute (Stany Zjednoczone – Alaska)
Basenji (Demokratyczna Republika Konga)
Chart afgański (Afganistan)
Chart perski (Bliski Wschód)
Chow chow (Chiny)
Husky syberyjski (Rosja)
Lhasa apso (Tybet)
Pekińczyk (Chiny)
Samojed (Rosja)
Shar pei (Chiny)
Shiba inu (Japonia)
Shih tzu (Tybet)
Terier tybetański (Tybet)
Wiele z tych ras faktycznie jest bardzo stara, na co wskazują dane historyczne. FCI jednak nie uznaje tego zestawienia.
Wyniki zostały opublikowane w 2004 roku, wkrótce minie 20 lat od publikacji, a nauka w czasie tych dwóch dekad zrobiła ogromny postęp. Może zatem wkrótce doczekamy się bardziej nowoczesnego i szczegółowego badania ras pierwotnych?
A Wy ku której wersji się skłaniacie? Trzymacie się oficjalnego zestawienia FCI czy też wolicie to naukowe?
Bez względu na to czy Wasz pies jest rasy pierwotnej wytypowanej przez FCI czy też wskazanej w zestawieniu z “Science”, zupełnie innej rasy albo kundelkiem – sklep zoologiczny Apetete oraz ja zapraszamy na zakupy na www.apetete.pl/
Partnerem artykułu jest sklep zoologiczny Apetete, który oferuje szeroki asortyment karm, zabawek i akcesoriów.
Źródła:
https://www.fci.be/en/Presentation-of-our-organisation-4.html
https://www.fci.be/en/nomenclature/5-Spitz-and-primitive-types.html
http://web.archive.org/web/20070927102905/http://www.britainhill.com/GeneticStructure.pdf
Fotografie: iStockphoto