Rozpoznajemy polskie gatunki gołębi.

„Gołąb to gołąb” chciałoby się rzec. W końcu wszyscy wiemy, jak wyglądają, wszyscy widujemy je na co dzień. Ale wcale nie jest tak, że w Polsce występuje po prostu „gołąb”. Ten doskonale wszystkim znany ptak, który kręci się po miejskich rynkach i buduje gniazda na balkonach to tylko jeden z pięciu gatunków, które można u nas spotkać. Dobrze czytacie: w Polsce występuje pięć gatunków gołębi! Czytajcie dalej, żeby poznać je wszystkie!

5 gatunków gołębi, które występują w Polsce

Gołąb miejski
(Columba livia forma urbana)

ptaki polski, gołębie w Polsce, gatunki gołębi, gołąb siniak, grzywacz, gołąb miejski, gołąb skalny, turkawka, sierpówka, blog o dzikich zwierzętach, o przyrodzie, animalistka, animalistka.pl

To miejska forma gołębia skalnego

Gołębie miejskie to tak naprawdę gołębie skalne, które postanowiły zostać mieszczuchami. Gołębie skalne w naturze występują przede wszystkim na wybrzeżach Morza Śródziemnomorskiego i Czarnego, gdzie zajmują, jak sama nazwa wskazuje, skalne stanowiska. Właśnie z tego powodu gołębie, które przeniosły się do miast, tak doskonale przystosowały się do życia w betonowej dżungli. Budynki, które stawiamy, to dla nich nowa forma skał, a łatwy dostęp do pożywienia sprawia, że żyje im się wśród ludzi świetnie.

„Wzorcowy” gołąb miejski ma ciemnoszarą głowę, szyję i ogon. Czerwone oczy wyraźnie odznaczają się na neutralnym tle głowy. Szyja dodatkowo opalizuje na odcień fioletu i zieleni. Grzbiet, brzuch oraz skrzydła są jasnoszare, a na końcówkach skrzydeł widać dwie charakterystyczne, wyraźnie ciemniejsze pręgi. Tak wyglądają również gołębie skalne. To, że poza tą podstawową odmianą możemy oglądać również cały przekrój barw, od białej aż po niemal całkiem czarną, wliczając w to również rudości i plamy różnych kolorów, wynika z tego, że gołębie miejskie łatwo krzyżują się z rasami gołębi hodowlanych

Gołębie miejskie zakładają gniazda na miejskich „skałach”, czyli na budynkach: gzymsach, parapetach, balkonach, ponieważ te miejsca są najbardziej zbliżone do ich naturalnego, skalnego środowiska. Rozmnażają się bardzo aktywnie, potrafią wyprowadzić nawet pięć lęgów w ciągu roku, również w zimie, jeśli ta jest łagodna. W mieście nie brakuje im pożywienia, więc z sezonem lęgowym nie muszą wcale czekać do urodzajnej wiosny.

Gołąb miejski jest osiadły, dobrze sobie u nas radzi także zimą. Jest objęty częściową ochroną gatunkową.

Sierpówka / synogarlica turecka
(Streptopelia decaocto)

ptaki polski, gołębie w Polsce, gatunki gołębi, gołąb siniak, grzywacz, gołąb miejski, gołąb skalny, turkawka, sierpówka, blog o dzikich zwierzętach, o przyrodzie, animalistka, animalistka.pl

Sierpówka chętnie osiedla się w miastach

Ich widok w Polsce już spowszedniał, chociaż w Polsce gniazdują dopiero od mniej więcej 70 lat. Jako dziecko widywałam tylko pojedyncze osobniki sierpówek, a teraz spotkanie ich nie nastręcza problemów, ponieważ występują licznie w całej Polsce. Chętnie wprowadziły się do miast, chociaż zdecydowanie więcej ich występuje na przedmieściach, pośród luźnej zabudowy, w parkach i ogrodach, aniżeli w ścisłym centrum. W centrach miast rządzą nieco większe i silniejsze od sierpówek gołębie miejskie, więc te ptaki zajęły nieco inne tereny.

Sierpówkę rozpoznamy po tym, że jest całkiem szara, z niemal czarnymi końcami skrzydeł i ogonem. Grzbiet ma nieco ciemniejszy niż brzuch, a na karku ma charakterystyczny, czarny „sierp”, od którego wzięła się jej nazwa. Jest nieznacznie mniejsza i drobniejsza od gołębia miejskiego.

Dzięki temu, że dobrze przystosowuje się do nowych warunków, populacja sierpówki z roku na rok wzrasta. Nie jest wybredna w poszukiwaniu miejsc na założenie gniazda: zadowoli się zarówno rozgałęzieniem drzewa, jak i przytulnym wgłębieniem w nieużywanej maszynie rolniczej.

Sierpówka jest gatunkiem osiadłym, można ją spotkać u nas cały rok. Znajduje się pod ścisłą ochroną gatunkową.

Grzywacz
(Columba palumbus)

ptaki polski, gołębie w Polsce, gatunki gołębi, gołąb siniak, grzywacz, gołąb miejski, gołąb skalny, turkawka, sierpówka, blog o dzikich zwierzętach, o przyrodzie, animalistka, animalistka.pl

Grzywacz to nasz największy gołąb

To nasz największy gołąb. Pospolicie występuje w całym kraju i w pobliżu siedzib ludzkich, ale najłatwiej go spotkać na zielonych terenach miejskich, takich jak parki, które zajmuje najchętniej. Ale występuje również w zadrzewionych ogrodach, na skwerach oraz w rzadkich lasach i na porośniętych drzewami skrajach pól. Raczej nie występuje w miejscach, które zajęły już gołębie miejskie, ale towarzystwo na przykład gawronów już mu nie przeszkadza.

Grzywacz ma szarą głowę i grzbiet, rdzawobrązową pierś i jasną plamę na karku oraz brzegach skrzydeł. Jeśli dobrze przypatrzycie się jego oczom, zauważycie też, że ma czarną plamkę nachodzącą od dołu na źrenicę, przez co jego spojrzenie wygląda dość osobliwie.

Gniazda zakłada na gałęziach drzew w spokojnych miejscach, w których nie będzie przez nikogo niepokojony, chociaż nie maskuje się przy tym jakoś szczególnie. Łatwo zauważyć jego gniazdo podczas spacerów po parku.

Ten gołąb jest gatunkiem wędrownym, przylatuje do nas wiosną i wyprowadza się jesienią do krajów z cieplejszym klimatem. Znajduje się na liście gatunków łownych.

Siniak
(Columba oenas)

ptaki polski, gołębie w Polsce, gatunki gołębi, gołąb siniak, grzywacz, gołąb miejski, gołąb skalny, turkawka, sierpówka, blog o dzikich zwierzętach, o przyrodzie, animalistka, animalistka.pl

Siniak jest bardzo podobny do gołębia miejskiego

Występuje na terenie całego kraju, ale nie jest już aż tak pospolity, jak wcześniej opisane gatunki. Najwięcej osobników żyje we wschodniej Polsce. W przeciwieństwie do sierpówki czy gołębia miejskiego, siniak stroni jednak od ludzi i zasiedla te mniej wykorzystywane przez człowieka lasy. Chociaż może nam się wydawać, że z pewnością nigdy siniaka nie widzieliśmy, niewykluczone, że zauważyliśmy go gdzieś na skraju lasu podczas spacerów, tylko nie skojarzyliśmy, że to właśnie on, a nie gołąb miejski.

Siniak jest łudząco podobny do gołębia miejskiego. Najprościej rozróżnić je w ten sposób, że gołąb widziany w mieście jest miejski, a w lesie to siniak. Różnią się od siebie nieznacznie i jeśli miałabym opisać siniaka najprościej, to napiszę tak: wygląda jak gołąb miejski w podstawowej odmianie barwnej, tylko trochę ciemniejszy.

Gniazda zakłada najchętniej w dziuplach oraz budkach lęgowych większych rozmiarów, ale może się również wepchnąć jako dziki lokator na kwadrat innym ptakom. Zdarza się, że zajmuje „kącik” w gniazdach czapli, a nawet ptaków drapieżnych, które często mają w zwyczaju nie polować w pobliżu swoich piskląt. Pod latarnią najciemniej, prawda?

To ptak wędrowny, w Polsce na zimę decyduje się u nas zostać osobników i tylko tam, gdzie mają dostatek pożywienia. Objęto go ścisłą ochroną gatunkową.

Turkawka
(Streptopelia turtur)

ptaki polski, gołębie w Polsce, gatunki gołębi, gołąb siniak, grzywacz, gołąb miejski, gołąb skalny, turkawka, sierpówka, blog o dzikich zwierzętach, o przyrodzie, animalistka, animalistka.pl

Turkawka ma charakterystyczny wzór na grzbiecie i skrzydłach

Zasiedla prawie cały kraj, ale jest gołębiem znacznie rzadziej spotykanym niż pozostałe, ponieważ nie jest zbyt licznie występującym u nas gatunkiem. Zamieszkuje skrajnie lasów mieszanych i jest dość skryta. Rozpoznać można ją po charakterystycznym głosie: „trrrr-turrrr-turrrr”, od którego wzięła się jej nazwa.

Wielkością jest zbliżona do sierpówki, może być od niej nawet troszkę mniejsza. Ale to jedyna cecha wyglądu, jaką mają wspólną. Turkawka ma jasnobeżową głowę i brzuch, jej plecy natomiast zdobi wzór z jasnobrązowych „oczek” z ciemnym wnętrzem. Na karku ma czarne, nierówne pręgi, a jej oko otacza bordowa obwódka. Ma też intensywnie czerwone nogi.

Podobnie jak grzywacz, buduje gniazda na drzewach, pomiędzy gałęziami. Chętnie zajmuje też miejscówki porzucone właśnie przez grzywacze, ale także inne, często nawet mniejsze od niej ptaki.

Turkawka jest gatunkiem wędrownym, znajdującym się w Polsce pod ścisłą ochroną gatunkową.

Które gatunki gołębi widzieliście w Polsce dotychczas? Jeśli macie zdjęcia, to koniecznie się pochwalcie!

 

Autorzy fotografii:
Takashi_Yanagisawa / Pixabay
balouriarajesh / Pixabay
Jacob Spinks from Northamptonshire, England / Wikimedia Commons
Marek Szczepanek / Wikimedia Commons
Chris Cant from Cumbria, UK / Wikimedia Commons
Revital Salomon / Wikimedia Commons