Całe ciało w zmarszczkach – koszmar każdej blogerki urodowej nie zawsze jest oznaką starości.
Nie lubimy zmarszczek. Nasza kultura każe nam zatrzymywać czas, wyglądać na młodszych, niż jesteśmy naprawdę, dbać, by nie powstawały nowe zmarszczki a te, które już są – maskować lub wypełniać w gabinetach medycyny estetycznej. Gdyby słonie były w stanie usunąć swoje zmarszczki, umierałyby znacznie szybciej.
Wyjątkowy olbrzym
Słonie to zwierzęta, które żyją bardzo długo. Średnia życia słonia indyjskiego to 40-60 lat, słoń afrykański zaś dożywa spokojnie siedemdziesiątki. Na ich długowieczność składa się wiele czynników, z których kluczowa jest wielkość i wolny metabolizm, które wydłużają tym zwierzętom życie. A natura jeszcze im w tym pomaga! Ich nogi są zbudowane tak, że mimo ogromnej masy ciała (nawet ponad siedem ton w przypadku słonia afrykańskiego!) stawy nie są obciążone i zachowują wzorową sprawność przez całe życie. Artretyzm im niestraszny. Stopy też są specjalne: chociaż wyglądają jak pniaki, są dość delikatne, a od spodu mają specjalne poduszki, które amortyzują każdy krok słonia.
Z kolei zęby, które, jak u każdego roślinożercy, potwornie się ścierają, po prostu są wymieniane na nowe za każdym razem, kiedy stary komplet trzonowców się zużyje. Swoją drogą zawsze mnie zastanawiało, czy zwierzęta, które wymieniają zęby także jako dorosłe, przechodzą ząbkowanie równie uciążliwie jak dzieci lub szczenięta. Wiecie coś na ten temat?
Jest jeszcze trąba – najdłuższy zwierzęcy nos, który pełni jeszcze funkcję narzędzi, sztućców, słomki do napojów czy ręki. To taki wielofunkcyjny narząd, którym słoń wkłada sobie do paszczy pokarm, wlewa do niego wodę z wodopoju, obrywa gałęzie oraz poklepie po pleckach swoje dziecko, jeśli ma na to ochotę. Bez niego ten olbrzym nie byłby w stanie nic podnieść z ziemi, ani nawet się napić, ponieważ budowa jego ciała nie pozwala mu na schylanie się.
Skóra u słoni też pełni kluczową rolę. Ten zwierz nie jest wcale aż tak gruboskórny, jak mogłoby nam się wydawać. Chociaż jego skóra ma grubość nawet do 4 centymetrów, jest bardzo wrażliwa. Słoń bez problemu wyczuje najlżejszy dotyk, nawet muchy spacerującej po grzbiecie. Zresztą – nie na całym ciele jego skóra jest tak gruba, bo w wielu miejscach ma tylko 2 centymetry. A wokół oczu jest bardzo delikatna i cienka jak papier. Poza tym skóra słonia jest pokryta delikatnymi, rzadkimi włosami. U słoniątek te włosy są dłuższe i grubsze, dużo lepiej widoczne.
Pożyteczne zmarszczki
I nawet te najmłodsze ze słoni mają już zmarszczki. Przyrodnicy długo zastanawiali się, po co im te bruzdy na skórze. Wśród różnych teorii najdziwniejsza (i zarazem moja ulubiona) była taka, że słonie potrafią swobodnie poruszać swoją skórą, a więc i zmarszczkami, i zabijać pomiędzy fałdkami skóry natrętne muchy! Teraz wiemy, że to totalna nieprawda.
A jaka jest prawda? W sumie dość prosta. Na pewno zdarzyło Wam się widzieć w ZOO, albo w filmie przyrodniczym, jak słoń zażywa kąpieli – czy to w wodzie, czy w błocie, zgadza się? Słonie urządzają sobie taką kąpiel praktycznie codziennie, bo jest im potrzebna do zachowania skóry w dobrej kondycji. Zmarszczki na skórze słonia tworzą sieć kanalików, w których rozprowadzana jest woda. Im cieńsza i delikatniejsza skóra, tym więcej słoń ma zmarszczek w tych okolicach i są one głębsze. Wilgoć zatrzymuje się w zmarszczkach, nawilżając skórę i chłodząc ciało słonia, który przecież żyje w potwornie gorącym klimacie. Jak jeszcze na to przyjdzie skorupka z błota, to już w ogóle jest miodzio: błoto nie dość, że dodatkowo izoluje skórę od nieprzyjaznego klimatu i dłużej zatrzymuje wodę w zmarszczkach, to w dodatku chroni słonia przed irytującymi owadami, których na sawannie nie brakuje.
Słoń indyjski żyje w zupełnie innych warunkach niż słoń afrykański. W Azji Południowo-Wschodniej jest gorąco, ale zarazem duszno przez wysoką wilgotność powietrza. Z tego powodu słoń indyjski nie musi się aż tak intensywnie nawilżać. Jego zmarszczki są dość płytkie. Dużo głębsze bruzdy ma jego afrykański kuzyn, który musi sobie radzić w klimacie o wysokiej temperaturze i bardzo suchym powietrzu. Różnicę w klimacie, w jakim żyją oba słonie widać również po ich uszach – służą one do chłodzenia organizmu i słoń afrykański może się pochwalić znacznie większymi uszami, niż gatunek indyjski.
Co do samych zmarszczek, tak sobie myślę – może powinniśmy brać przykład ze słoni? No, niekoniecznie w kwestii cowieczornych błotnych kąpieli i dumnego paradowania z brązową mazią na ciele po dzielni. Ale oswojenie zmarszczek, które z wiekiem pojawiają się u każdego z nas – czemu nie?
Źródła:
- “Basic Facts About Elephants„ (Global Sanctuary for Elephants, 9 listopada 2022), aut. Global Sanctuary for Elephants
- “Elephant guide: where do they live, what do they eat and how to identify them„ (www.discoverwildlife.com, 17 maja 2022), aut. David Lolchuraki
- “Five interesting facts about an elephant’s skin – Tsavo Trust„ (Tsavo Trust, 1 kwietnia 2023), aut. nick
- “Elephant’s trunk may be one of most sensitive body parts of any animal„ (New Scientist, 20 stycznia 2022), aut. Jason Arunn Murugesu
- “The functional anatomy of elephant trunk whiskers – Communications Biology„ (Communications Biology vol. 6, #591 , 8 czerwca 2023), aut. Nora Deiringer, Undine Schneeweiß, Lena V. Kaufmann, Lennart Eigen, Celina Speissegger, Ben Gerhardt, Susanne Holtze, Guido Fritsch, Frank Göritz, Rolf Becker, Andreas Ochs, Thomas Hildebrandt i Michael Brecht
- “African elephants evolved wrinkled skin to help them cool off„ (Earth.com, 1 października 2018), aut. Ralls Eric
- “Why Are Elephants and Other Animals So Wrinkly?„ (National Geographic, 1 marca 2015), aut. Liz Langley
- “How African Elephants Get Their Wrinkles„ (Smithsonian Magazine, 4 października 2018), aut. Meilan Solly
30 stycznia, 2018 at 9:06 am
Czyli jednak nie muchy, a nawilżanie skóry 😉